چاپ مقاله عضو هیأت علمی دانشگاه در مجله معتبر Science Advances
در یک مطالعه بین‌المللی، با هدف تحلیل کارکردی گیاهان چوبی، محققانی از 27 کشور جهان، از جمله دکتر مهدی عابدی، دانشیار گروه مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس، به بررسی عوامل موثر بر غالبیت گیاهان چوبی در مناطق خشک پرداختند و نتایج این تحقیق در مجله معتبر Science Advances منتشر شد.
در یک مطالعه بین المللی با هدف تحلیل کارکردی گیاهان چوبی، محققانی از ۲۷ کشور جهان، از جمله دکتر مهدی عابدی، دانشیار گروه مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس و خدیجه بهلکه، دانشجوی دکتری این دانشگاه به بررسی عوامل موثر بر غالبیت گیاهان چوبی در مناطق خشک پرداختند. نتایج این تحقیق که در مجله معتبر Science Advances منتشر شده است، نشان می دهد که علاوه بر اقلیم، نوع دام نیز بر غالبیت گیاهان چوبی موثر است.
گسترش درختان و درختچه ها که به عنوان پوشش گیاهی چوبی شناخته می شود، تغییری قابل توجه در پوشش زمین در سرتاسر مناطق خشک در سراسر جهان است. مناطق خشک بیش از ۴۱ درصد از سطح زمین را تشکیل می دهند و حدود نیمی از دام های جهان را پشتیبانی می کنند. این تغییر از نظر اکولوژیکی و اقتصادی-اجتماعی اهمیت زیادی دارد، زیرا بر دسترسی به سوخت و علوفه تأثیر می گذارد و مستقیماً بیش از یک میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار می دهد که برای امرار معاش خود به دام و پوشش گیاهی طبیعی وابسته هستند. گیاهان چوبی نقش مهمی در فرآیندهای اکوسیستم مانند کاهش فرسایش بادی، تنظیم چرخه آب و جذب دی اکسیدکربن (CO2) دارند. با این حال، پوشش گیاهی چوبی ممکن است با گیاهان علفی، که علوفه ای حیاتی هم برای دام و هم برای علف خواران وحشی هستند، رقابت کند. این رقابت بین گونه های چوبی و علفی ما را به بررسی عواملی که باعث تسلط پوشش چوبی در مناطق خشک می شود، به ویژه بررسی رابطه بین پوشش گیاهی چوبی و گیاهان علفی، سوق داد.
در این مطالعه، ما عواملی را که باعث تسلط گونه های چوبی در زمین های خشک در سراسر جهان می شوند، از طریق یک بررسی میدانی گسترده مورد تحلیل قرار دادیم. این بررسی ۳۰۴ پلات را در ۹۲ سایت در ۲۵ کشور و شش قاره پوشش داد و چشم اندازی جهانی از اکوسیستم های خشک ارائه داد. با جمع آوری داده های میدانی دقیق و استانداردشده درباره مدیریت چرا (فشار و گونه های جانوری)، شرایط خاک و پوشش گیاهی، ما قادر به بررسی فعل وانفعالات پیچیده ای شدیم که تسلط پوشش چوبی را شکل می دهند. بیش از ۱۰۰ محقق در این مطالعه همکاری کردند و این همکاری به ما امکان داد که تأثیر هم زمان آب وهوا، خاک، چرا و آتش را بر پوشش گونه های چوبی در زیست بوم های مختلف، از جمله بیابان ها، استپ ها، علفزارها و ساواناها ارزیابی کنیم.
یافته های ما نشان می دهد که بارش، دما و چرا از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر پوشش گیاهی چوبی در زمین های خشک در سراسر جهان هستند. همچنین دریافتیم که تغییرات آب وهوایی پیش بینی شده ممکن است منجر به افزایش تسلط پوشش چوبی شود. برخلاف مطالعات قبلی که تنها بر فشار چرا تمرکز داشتند، تحقیقات ما نشان می دهد که تأثیر چرا به نوع حیوانات اهلی بستگی دارد. گاو و اسب تمایل به افزایش پوشش چوبی دارند، در حالی که بزها پوشش درختی را کاهش می دهند. علاوه بر این، ما تأکید می کنیم که آب وهوا و چرا تأثیرات متفاوتی بر درختان و درختچه ها دارند. یکی از نکات مهم این است که چرا می تواند به اندازه آب وهوا در تعیین پوشش گیاهی چوبی اهمیت داشته باشد، که پیامدهای مهمی برای مدیریت زمین و نحوه درک ما از اکوسیستم های طبیعی در شرایط تغییرات آب وهوایی دارد. ازآنجاکه عوامل تأثیرگذار به صورت متفاوتی بر درختان و درختچه ها اثر می گذارند، روش های توصیه شده ممکن است از یک سایت به سایت دیگر متفاوت باشد.
با توجه تنوع بالای گیاهان چوبی در کشور ونیز آسیب پذیری این پوشش در اثر چرایدام زیاد، آتش سوزی وبوته کنی که در مطالعات متعدد در کشور مورد تاکید قرار گرفته است ضرورت دارد که در زمینه مدیریت و شناخت گیاهان چوبی در کشور توجه بیشتری شود.
دکترمهدی عابدی در زمینه تخصصی اکولوژی کارکردی مطالعه می‌کند و نتایج تحقیقات گروه کاری در قالب چندین پروژه بین المللی با اتحادیه اروپا و طرح افق ۲۰۲۰ انجام شده است و برخی نتایج این مطالعات تا کنون ۳ مقاله در مجله Science و ۳ مقاله درمجله Nature و نیز در مجلات PNAS و GCB به چاپ رسیده است.
جهت مشاهده مقاله از لینک ذیل استفاده نمایید.
