طراحی و ساخت نانوسامانه دارویی هدفمند برای درمان سرطان سینه

با وجود پیشرفت های قابل توجه در حوزه درمان سرطان، داروهای ضدسرطان موجود، به دلیل عدم توانایی در تمایز بین سلول های سالم و توموری، عوارض جانبی قابل توجهی را به همراه دارند که در برخی موارد می تواند روند درمان را با چالش مواجه سازد. زهرا مقداری کارشناس ارشد نانو بیوتکنولوژی که این پژوهش در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد وی انجام شده است با بیان این مقدمه گفت: در میان تومورهای بدخیم منشأ گرفته از بافت اپیتلیال، سرطان سینه شایع ترین نوع در میان زنان بوده و در ایران به عنوان شایع ترین سرطان و پنجمین عامل مرگ ومیر در بین زنان ایرانی شناخته شده است. پیشرفت های اخیر در حوزه نانوبیوتکنولوژی و بهره گیری از خواص منحصر به فرد نانوذرات در انتقال هدفمند عوامل ضدسرطان، این حوزه را به عنوان یک رویکرد نوآورانه در درمان سرطان مطرح کرده است. وی در خصوص اهداف این طرح پژوهشی اظهار داشت: هدف از این پژوهش، رسانش دو عامل ضدسرطان شامل جمسیتابین و کوئرستین توسط نانولوله های کربنی هدفمند شده با آپتامر به سلول های سرطانی سینه است. به همین منظور سامانه دارویی مبتنی بر نانولوله کربنی طراحی شده است که هر دو جزء داروها و آپتامر از طریق پیوند π–π به نانو لوله کربنی متصل شده اند. مهندس مقداری تشریح کرد: در ابتدا، اتصال موفقیت آمیز آپتامر به نانولوله های کربنی به عنوان حامل دارو با استفاده از طیف سنجی های CD، FTIR،  UV-Vis و رامان تأیید شد. سپس، بارگذاری داروهای جمسیتابین و کوئرستین بر روی نانولوله های کربنی عامل دار شده با آپتامر و نانولوله های کربنی بدون آپتامر با استفاده از طیف سنجی UV-Vis و FTIR بررسی گردید . وی افزود: نتایج نشان داد که مقدار جمسیتابین و کوئرستین بارگیری شده در سامانه هدفمند شده با آپتامر به ترتیب 12% و %13 و در سامانه دارویی هدفمند نشده به ترتیب %7 و %6 بوده است. همچنین، رهایش داروها در هر دو سامانه به صورت دو مرحله ای بوده و پس از یک رهایش اولیه سریع در دو ساعت اول، با سرعت کمتری ادامه یافته است. وجود آپتامر در سامانه، به بارگذاری بیشتر دارو و رهایش آهسته تر آن منجر شد و آنالیز عنصری نیز وجود عناصر مربوط به داروها و آپتامر را در نانوسامانه تأیید نمود. مهندس مقداری گفت: در نهایت، مطالعات سلولی بر روی رده سلولی -MCF ،7 نشان داد که نانوسامانه هدفمند شده در مدت 48 ساعت کارایی بالاتری در از بین بردن سلول های سرطانی نسبت به سایر گروه ها دارد.گفتنی است این پژوهش در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد زهرا مقداری با راهنمایی دکتر ابوالفضل میرزاپور و مشاوره دکتر بیژن رنجبر در دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد.